De kracht van vergeten

Wie ben jij, als we al je herinneringen van je afnemen?

De basis van je identiteit ligt in je herinneringen. Je stelt je aan de ander voor aan de hand van je herinneringen: van waar je ooit bent geboren tot wat je dit weekend hebt gedaan. Daarmee ben jij in principe niets anders dan een verhaal. Een verhaal dat continu in ontwikkeling is omdat er steeds weer nieuwe herinneringen bijkomen. Maar ook een verhaal met stabiele elementen. Zoals dat je mogelijk weer in zeven sloten bent beland, dat je opnieuw de hele zondag in bed bent blijven liggen om te netflixen, of dat je op cruciale momenten ‘geen actieve herinnering' kunt reproduceren. Uit je verhalen komt een bepaald beeld naar voren: het beeld dat we ‘jij' noemen. Kortom, om met de woorden van onze nationale geheugenprofessor te spreken: ‘de mens is wat hij zich herinnert'.

De essentie van herinneren en vergeten

De essentie van zich ‘her-inneren' ligt letterlijk in het woord besloten: het opnieuw ver-innerlijken van specifieke informatie. Kortom, door je iets te herinneren, maak je de gebeurtenis ‘helemaal eigen', maak je het onderdeel van je identiteit.

Wat vaak wordt gezien als een mankement van het geheugen is juist een belangrijke tegenkracht van herinneren: vergeten.

“gezond leven staat gelijk aan gezond vergeten.”

Aangezien we slechts een geheugenkaart met beperkte opslag in ons brein hebben, moeten we vergeten om te kunnen herinneren. Alles herinneren zou je dood betekenen: je brein draait overuren. Niet voor niets wordt burn-out gelinkt aan ‘informatie-overload'. Gezond leven staat dus gelijk aan gezond vergeten.

Herinneren uitbesteden

Toen de mens zichzelf leerde schrijven, kon hij een groot deel van zijn geheugen in woord uitbesteden. Toen hij leerde fotograferen kwamen daar de beelden bij. Met de komst van het internet en de mobiele telefoon, is het gedelegeerde geheugen vervolgens uitgegroeid tot onmetelijke proporties én iets wat je altijd in je broekzak tot je beschikking hebt.

De techniek heeft het daarmee mogelijk gemaakt om onze beperkte herinnercapaciteit oneindig te vergroten. Maar met het voordeel kwam ook een belangrijk nadeel: de techniek leert ons niet vergeten.

Sterker, de techniek werkt zelfs tegen het vergeten in: in het huidige tijdperk beslist het digitale geheugen voor jou wát je moet herinneren. Door de vele notificaties die we op een dag ontvangen, wordt ons de kracht van vergeten ontnomen. Terwijl we juist al de triviale taakjes die ons niet boeien als eerste zouden vergeten. En alle mensen die ons minder aan het hart liggen in vergetelheid zouden verdwijnen.

Gelukkiger leven? Neem een voorbeeld aan je premier

De kracht van de menselijke natuur is dat hij zich alleen herinnert wat uniek én belangrijk voor hem is. Precies dat onderscheid laat de techniek na. Techniek maakt geen onderscheid: alles is even belangrijk. Daarmee verliest de mens zijn innerlijk kompas.

‘Leef in het moment', is het mantra vandaag de dag. De vraag is echter of we daar Boeddha voor moeten misbruiken, of dat we simpelweg wat minder verbinding moeten maken met ons externe geheugen. Zonder externe hulpbronnen leer je zelf weer ontdekken wie belangrijk voor je zijn, en waar je het meeste waarde aan hecht.

Kortom, neem een voorbeeld aan je premier - en bevrijd jezelf van al die vertroebelende ballast!