Wat zeggen jouw oordelen over jezelf?

Soms verkeer ik in gezelschappen waar je de macht kunt ruiken. Gezelschappen die bijeenkomen rondom een inhoudelijk thema. Het type bijeenkomsten waar de inhoud mij juist vaak volledig ontgaat. Waar ik in de kolkende zee van eerzucht en aanzien, verdrink in walging en donkere gedachten en oordelen. 

Wat is het effect van macht? Wat is het effect op mij? En wat zegt dat over mij? In deze blog neem ik een persoonlijke ervaring en mijn eigen oordelen onder de loep …

Het decor en de hoofdrolspelers

Ik neem je mee naar een conferentie over de ‘zorgelijke staat van Europa’. Belangrijke sprekers die over gewichtige dingen komen oordelen worden voorgesteld door een gespreksleider van weleer.

Ze vraagt hun niet in welk dorp ze zijn opgegroeid, wie ze vanochtend thuis hebben achtergelaten, of waarom ze deze bizarre das hebben gekozen om aan te trekken. Nee, je krijgt hun CV door de strot gedrukt. En uiteraard niet de mislukkingen of uitglijders, maar de prijzenkasten waar ze hun (lucht)kasteel op hebben gebouwd.

‘Jong politiek talent van het jaar’ dit, ‘beste aanstormende columnist’ dat, ‘oeuvre van de eeuw’ dan, ‘mens van het universum’ zo.

Waarop het publiek instemmend mompelt.

Ze hebben niet voor niets dit snoepreisje afgelegd. Het onmetelijk opwaarderen van de status van de sprekers bevestigt de onmetelijke status van het publiek.

De onderwerpen

Na de klinkende introductie legt de gespreksleider hun vervolgens grote vragen voor:

‘Welke positieve ontwikkelingen ontwaar jij in Europa? Wat stemt je somber als je de Brexit vergelijkt met de omgeslagen toonzetting in de WOE-landen?’

Als de vragen op z’n minst hoog worden aangesneden, maakt het eigenlijk niet meer uit wat er wordt geantwoord. Dit ademt één en al belangrijkheid.

En IK ben persoonlijk voor deze conferentie uitgenodigd.

Het script van de hoofdrolspelers

De sprekers van weleer doen hun best dure woorden te gebruiken. Abstracte containerbegrippen en oneliners vliegen mij verpakt in oordelen om de oren.

Als het nog even kan creëren ze en plein public ^[1] neologismen^[2] tussen hun dikgespekte ^[3] zinnen. Uiteraard, niet zonder het woord neologisme zelf even in de mond te nemen.

‘Neo-wat?' Het publiek knikt instemmend.

Ze begrijpt dat ze het niet begrijpt. Want belangrijke dingen zijn onbegrijpelijk. En wanneer dingen onbegrijpelijk zijn, moeten het dus wel hele belangrijke dingen zijn ^[4].

En IK ben uitgenodigd om daar getuige van te zijn.

_{^{1 En plein public | Duur woord om te zeggen “in het openbaar”.
2 Neologisme | Nieuw gevormd woord, vaak zelf verzonnen door de spreker
3 Dikgespekt | Een neologisme van de auteur zelf, in zijn poging zijn beperkte belangrijkheid te vergroten
4 [Twee keer lezen mag altijd.]}}

Het woord is aan het publiek

Nadat de sprekers een onbegrijpelijk - maar naar alle verwachting waarheidsgetrouw - beeld hebben geschetst van de toestand en toekomst van Europa, is het aan het publiek om zich in het debat te mengen.

Hét moment waarop zij eindelijk het podium kan pakken.

‘Noem eerst je titel voordat je je vraag stelt', dwingt de gespreksleider de figuren die uit het publiek opstaan. De titel wetenschapper of professor kan uiteraard de inhoud van het gezegde nog altijd van extra zwaarte voorzien.

Van discussie is geen sprake. Vragen worden gegoten in oordelen. Het publieke debat lijkt verdacht veel op een publieke oefening:

“pitch jouw belangrijkheid en aanwezigheid in deze zaal in 1 minuut”

Al overschrijden sommige publieke durfals de minuut op extreme wijze…

Minute of fame

Mijn hartslag loopt sterk op. Ik voel de neiging op te staan en ook dure woorden te gebruiken.

… ik weet alleen niet welke.

Eigenlijk wil ik ze alleen maar vragen hoe hoog de omheining is die hun landgoed met het landgoed van de buren scheidt.

Het angstzweet breekt me uit. Ik voel dat ik ieder moment ontdekt kan worden als de idioot van dit belangwekkende gezelschap.

Voor ik het door heb is het moment alweer verkeken. En daarbij mijn ‘minute of fame’. Nadat de spreker met bossen bloemen en steun des Vaderlands wordt bedankt, haast ik me met mijn lekkende ego naar het toilet.

De vloervegers

Het moment om te netwerken is aangebroken.

Om de eerste scheurtjes van mijn onzekerheid en nadere ontmaskering uit te stellen, vraag ik de dienstdoende ober om deodorant. Hoe kan ik mijn angsten zo snel mogelijk bedekken?

Uit ongemakkelijkheid met het publiek, knoop ik een praatje aan met de drukklikkende fotograaf. Ik vraag of het hem wél lukt de mensen onbevooroordeeld vast te leggen. Hij antwoordt:‘Ik mag ze slechts onherkenbaar in beeld brengen, sommigen willen publiekelijk hier niet gezien worden.’

(…)

Het liefst ga ik de hele avond door met het netwerken met obers, fotografen, stoelenruimers en vloervegers. Maar ik kan mijn lot niet ontlopen: het diner wordt aangekondigd.

Het diner

Bekende en geslaagde zakenlieden zoeken elkaar op, en proosten op de zaligheden die het leven hen te bieden heeft. Tussen de naar andere egoriekende mannen neem ik plaats.

‘Wat doet u’, vraag ik aan mijn naaste tafelgenoot? ‘Waarom heeft u besloten uw kostbare tijd hier te besteden?’

‘Trancendential spiritual leadership! Ik train deze CEO’s. Terwijl ik ze onder hypnose breng laat ik ze op confronterende wijze de bewuste en onbewuste grenzen van hun eigen identiteit en onderstromen onderzoeken.’

Mijn oren klapperen.

Uiteraard volgt na een opnieuw onbegrijpelijk monoloog, dat mijn beperkte cognitieve vermogens ver te boven gaat, de wedervraag:

‘En jij? Hoe laat treed jij vanavond op? Cabaretier gok ik zo?’

De stoel zit te comfortabel om eraf te kunnen vallen.

Terwijl mijn tafelgenoten zich vullen met biefstuk en rode wijn, dagdroom ik over de Apenman die me komt redden!

De aftocht | het moment van bezinning

Maar helaas, deze werkelijkheid wordt niet doorbroken door halfnaakte aapmensen.

Ik verontschuldig me aan het bellenblazende gezelschap. Mijn stapel visitekaartjes laat ik weggestopt in mijn bevlekte rugzak zitten. Vol walging en afkeer druip ik af. Walging voor dit ‘theater van macht’, van de biefstuk, van het gezelschap.

De fiets stuur ik de donkere nacht in. En terwijl ik op de terugweg reflecteer, zie ik de barsten in mijn eigen oordelen ontstaan. Hoeveel mensen heb ik nu werkelijk gesproken? Waren het werkelijk de aanwezigen waar ik van walgde? Veroordeel ik mogelijk de mensen, die iets deden waar ik stiekem diep van binnen zelf naar verlangde?

En zo keert de boomerang van walging terug naar mezelf. Omdat ik me steeds beter realiseer dat al mijn oordelende gedachten en walgingen projecties van mijn eigen zielenroerselen waren.

Walg ik van de sprekers omdat ik zelf de spreker wil zijn waar men naar luistert? Walg ik van het publiek omdat ik zelf publiek wil hebben voor mijn geldingsdrang? Ik realiseer me dat het mijn eigen hunkering naar eer en erkenning is, die me hebben doen struikelen.

Op de weg terug bel ik een vriend. ‘Ik heb gefaald’, zeg ik hem en vertel hem over mijn ervaring.

‘Nee joh', antwoordt hij lachend.

‘Je hebt een goede les geleerd. Maar je bent er alleen duidelijk nog niet klaar voor…'